දිවයිනේ සෙසු ප්රදේශවලට සාපේක්ෂව ගම්පහ දිසාවේ ඇති ඓතිහාසික ජන කතා බොහොමයක් තවමත් අප්රකටව පවතී. එබැවින්, ඒවා වත්මන් සහ මතු පරපුර වෙත දායාද කිරීම සම්බන්ධයෙන් යම් පියවරක් ගැනීමට අපි අදහස් කළෙමු. අප රටේ සාමාන් ජනතාවට, අප්රකට ඓතිහාසික තොරතුරු සහ ජනශ්රුති විමර්ශකයන්ට සේම පාසල් සහ විශ්ව විද්යාල සිසුන්ට එකසේ ප්රයෝජනවත් විය හැකිය. ඔබ දන්නා ජනකතා ඇත්නම් ඒවාද මෙහි පළකළ හැකි අතර මෙය වඩාත් හොඳින් ඉදිරි පරපුර සඳහා දායාද කරනු වස් ඔබගේ අදහස් හා යෝජනා බලාපොරොත්තු වෙමු.

Tuesday, May 20, 2014

සියනෑ කෝරළේ ගැමියන්ගෙන් ‛එලොව පොල් පෙන්වන’ සැරසිල්ලක් - A bemazed decoration by Siyana Korale peasants

ජෙරනිමෝ අසවේදු

ගම්පහ දිසාව ප්‍රධාන වශයෙන් කෝරල තුනකට බෙදෙනවා. ඒ තමයි සියනෑ කෝරලය, හාපිටිගම් කෝරලය සහ අළුත්කූරු කෝරලය. නමුත් මේ කෝරල තුනෙන් ගම්පහ දිසාව එක්ක වැඩිපුරම කතා බහට ලක් වෙන්නේ සියනෑ කෝරලේ. ගම්පහ ප්‍රදේශයේ සමහරු අපි ඉතින් සියනෑ කෝරලේ මිනිස්සුනේකියලා ඒ තුළින් තමන් සතු අනන්‍යතාවයක් විදහා දක්වන්න උත්සාහ කරපු අවස්ථාත් මං දැකලා තියනවා.

නමුත් ඇත්තෙන්ම  කියනවා නම් අතීතයේ මේ සියනෑ කෝරලයේ මිනිස්සු ගැන වෙනත් ප්‍රදේශවල ජනතාව අතරේ එක එක මතිමතාන්තර ඇති වුණා. විශේෂයෙන් සියනෑ කෝරලයට මායිම් වන කැලණි ගඟෙන්  එහා පැත්තේ තියන වර්තමාන කඩුවෙල, නවගමුව වගේ ප්‍රදේශ ආශ්‍රිත හේවාගම් කෝරලයේ ජනතාව සියනෑ කෝරලයේ මිනිස්සුන්ව එක්තරා විදිහකට හෙළා දකින ගතියකුත් තිබුණා. එක් දහස් පන්සිය පනස් නවයේ  දී සිද්ද වුණු සීතාවක රාජසිංහයන්ට සුවිශේෂ ජයක් අත් කරලා දුන්නු ඓතිහාසික මුල්ලේරියා සටනට නොමඳ දායකත්වයක් දක්වපු හේවාගම් කෝරලයේ රණකාමී ජනතාව සියනෑ කෝරලයේ වැසියන්ගේ නිහඬ අහිංසක චාම් දිවි පැවැත්ම දැක්කේ මෝඩ , නිවට බියසුළු කමක් විදිහට.
කොහොම හරි අපේ රටට පරංගීන් ඒ කියන්නේ පෘතුගීසීන් ගොඩ බැස්සට පස්සේ පෘතුගීසි රූකඩයක් විදිහට ජීවත් වුණු කෝට්ටේ අන්තිමට රජකම් කරපු  දොන් ජුවන් ධර්මපාල රජතුමාත් එක් දහස් පන්සිය අනූ හතේ අවුරුද්දේ මිය ගියා. ඒ  නිකම් නෙවෙයි, මුළු රටම පෘතුගාලයට අයිති යටත් විජිතයක් විදිහට පෘතුගීසීන්ට ලියලා දීලා. ලංකාවේ රජකම් කරපු දුර්වලම හා නිවටම පාලකයා විදිහට හඳුන්වන්න පුළුවන් දොන් ජුවන් ධර්මපාල රජතුමා එක් දහස් පන්සිය අසූව අවුරුද්දේ අගෝස්තු දෙලොස්වනදා අපේ රට පෘතුගීසීන්ට ලියලා දීපු ඒ ඔප්පුව හඳුන්වන්නේ මල්වානේ ගිවිසුමනමින්.

කොහොම හරි මේ කාලේ වෙනකොට සියවස් ගණනක් ලංකාවේ අගනුවර වෙලා තිබුණු කෝට්ටේ රාජධානිය පරංගීන් අතට පත් වුණාට, කාලයක් පෘතුගීසීන්ගේ භාරයේ හිටපු  කොණප්පු බණ්ඩාර එක් දහස් පන්සිය අනූතුන අවුරුද්දේ  පළමුවෙනි විමලධර්මසූරිය නමින් කන්ද උඩරට සෙංකඩගල රජකමට පත් වෙනවා.  මේ හින්දා තමයි දොන් ජුවන් ධර්මපාල රජතුමා තෑගි ඔප්පුවකින් ලියලා දීපු ලංකා රාජ්‍යය අත්පත්  කර ගන්න අමුතුවෙන් සටන් වදින්න පරංගීන්ට සිද්ද වෙන්නේ. ඔය කාලේ වෙනකොට පෘතුගීසීන් තමයි මුළු ලෝකේම හිටපු බලවත්ම රණකාමී ජාතිය. ඒ රණකාමිත්වය හින්දා තමයි 1505 අවුරුද්දේ අපේ රටට ගොඩ බැහැපු ඔවුන් අපේ රටත් ආක්‍රමණය කරන්න මුල පිරුවේ.

බලන කොටුව

බලන කොටුව

දොන් ජෙරනිමෝ අසවේදු කියන්නේ ඔය කාලේ පෘතුගීසී හමුදාවේ  හිටපු බල සම්පන්න ජනරාල් වරයෙක්. ලංකාවේ පෘතුගීසී බලය දුබල වේගෙන එනකොට පෘතුගාලයෙන් ජනරාල් අසවේදුව එවන්නේ මිනිහා හොඳින් නැත්නම් නරකින් හරි ජය ටැඹ වෙත ළං වෙන්න දන්න රණශූරයෙක් හින්දා. කොහොම හරි එක් දහස් පන්සිය අනූ හතර අවුරුද්දේ ලංකාවට ගොඩබැස්ස අසවේදු තමන්ගේ වාසස්ථානය බවට පත් කර ගන්නේ සියනෑ කෝරලයේ මල්වාන. මේ හින්දා ඒ කාලේ සිංහලයන් අසවේදුව මල්වානේ රජ්ජුරුවෝ  නමින් හඳුන්වන්නත් පුරුදු වෙලා හිටියා. ඔය අතරේ කන්ද උඩරට රජකම් කරපු  පළමුවෙනි විමලධර්මසූරිය රජතුමා පෘතුගීසින් කවද හරි කන්ද උඩරට රාජ්‍යයට අභියෝගයක් වෙන්න පුළුවන් හින්දා පරංගි කෝට්ටේට එරෙහිවත් යුද මෙහෙයුම් කීපයක්ම ක්‍රියාත්මක කළා. කන්ද උඩරටින් එල්ල වුණු මේ ප්‍රහාරය කොච්චර බලවත්ව කියනවා නම් පෘතුගීසි හමුදාවේ සේනාධිනායක ගස්පාර් කොරයාත් මේ සටනේ දී මිය ගියා. ඊට පස්සේ තමයි මේ යුද නායකත්වය ජනරාල් අසවේදුට පැවරුණේ.

අසවේදු යුද සේනාධිපතියෙක් වගේම එක්තරා අන්දමක ලේ පිපාසිතයෙක්. අපේ රටේ ජනතාව බියෙන් ත්‍රස්තකරලා , මානසිකව වට්ටලා  තමන්ගේ ජයග්‍රහණය තහවුරු කර ගන්න  අතිශය කෲර නොමිනිස් ක්‍රියාමාර්ග අසවේදු අනුගමනය කළා. තමන්ගේ යුද සේනාංකය සමඟ ගම් වදින ජනරාල් අසවේදු කුඩා බිළිඳුන් උඩ වීසි කොට ඒ මතට කඩු මූනත ඇල්ලීමගැබිණි  මව්වරුන්ගේ උදරය පැළීම රෝගීන් සහ මහල්ලන් සහිත නිවාස ඔවුන් පිටින්ම ගිනිබත් කිරීම ඒ කෲර ක්‍රියා අතරින් කිහිපයක්. ජනරාල් අසවේදු කරන මේ කෲර ක්‍රියාවන් ගෙන් සියනෑ කෝරලයේ අහිංසක ගැමියන්ගේ මනැස් භීතියෙන් හා කම්පාවෙන් කීරි ගැසුණාට සැකක් නැහැ.

කොහොම හරි මේ කාලේ වෙනකොට පළමුවෙනි විමලධර්මසූරිය රජතුමා මේ පරංගි උවදුර නැති කරන්න ලන්දේසීන්ගෙනුත් උදව් ඉල්ලා සිටියා. මේ අවස්ථාවෙන් ප්‍රයෝජන ගන්න බලපු ලන්දේසිනුත්, එක් දහස් හයසිය දෙකේ ජෝරිස්ෆන් ස්පිල්බර්ජන් සහ සීබෝල්ට් ද චාට් කියන නාවුක සේනාධිපතීන් දෙන්නා නාවුක සේනාංක ද සමඟ ලංකාවට පිටත් කළා. ඒ මුහුදු ප්‍රහාර එල්ල කර පරංගීන් වනසා දමන්න. 

කොහොම හරි එළැඹෙන තත්ත්වය යටතේ හැකිතාක් ඉක්මනින් කන්ද උඩරට රාජ්‍යය අත්පත් කර ගත යුතුය කියලා අසවේදු  තීරණය කරන්නේ පළමුවෙනි විමලධර්මසූරිය රජ්ජුරුවනුත් යුදමය වශයෙන් සෑහෙන ප්‍රබල තත්ත්වයක ඉන්න බව ඒත්තු ගිය නිසයි. ඒ හින්දම තුන්සියයක පෘතුගීසි හමුදාවක් සහ විසි පන් දහසක ලස්කිරිඤ්ඤ ඒ කියන්නේ කුලී හේවා බල ඇණියකුත් එක්ක අසවේදු කන්ද උඩරට ආක්‍රමණයකට මුල පුරනවා. මේ කුලී හේවා බල ඇනියට නායකත්වය දෙන්නේ සීමන් සිඤ්ඤෝ සහ සමරකෝන් මුදලි  කියන ශ්‍රී ලාංකිකයන් දෙදෙනායි. කන්ද උඩරට රාජ්‍යයේ ප්‍රධාන ආරක්ෂක පලිහ තමයි බලන කොටුව. පහත රටින් සහ හත් කෝරළය, පැත්තෙන් එන සතුරු බල ඇණි මේ බලන කොටුවෙ සිට කදිමට නිරීක්ෂණය කළ හැකිව තිබුණා. ඒ හින්දා කන්ද  උඩරට අත්පත් කර ගන්න නම් මේ මරු නිලයට පහර දිය යුතුය යන්නයි යුද විශේෂඥයකු වුණු අසවේදු ගේ නිගමනය වුණේ. ඒ සඳහා ඔහු මුලින්ම බලන කොටුවේ පරිවාර බල කොටු වන බුද්දස්ගොඩ , අලුත් නුවර , අට්ටාපිටිය, ගණේතැන්න කියන බලකොටුවලට පහර හෙලන්න පටන් ගත්තා. ඒත් ඒ වැඩෙත් අසවේදු හිතපු තරම්ම පහසු වුණේ නැහැ. ඒ ඔය කියන සටන්වලින් තම සේනාවෙ බර ගණනක් මිය පරලොව ගිය හින්දා. කොහොම හරි තමන්ගේ උපරිම බලය යොදවපු අසවේදු එක් දහස් හයසිය තුනේ ජනවාරි දහ අට වැනිදා තමන්ගේ සේනාවන් එක්ක බලන දුර්ගය වෙත ළඟා වුණාය කියමුකෝ. ඒත් බලන කැළයේ තිබුණු රූස්ස ගස් එකික සෙබලුන් ගේ හිස් මතට පතිත වෙන්නත් ඉහළ කඳු මුදුන් වල තිබුණු යෝධ ගල් පර්වත පහළට පෙරලී ඇවිත් සෙබලුන් පණ පිටින් වැළලෙන්නත් පටන් ගන්න කොට තමයි අසවේදුට වැටහුණේ සිංහල හමුදාව  වන සටන්වල මොන තරම් දක්ෂයොද කියලා. කොහොම හරි ඔය අතරේ අසවේදුට ආරංචි වුණා, විමලධර්මසූරිය රජතුමා සටන අතහැරලා බලන කොටුවෙන් සෙංකඩගලට පැනලා ගියා කියලා. මේ ආරංචිය ගෙනාපු සිංහල මිනිස්සු කීප දෙනෙක් අසවේදුට බලන කොටුවට ඇතුල් වෙන පාරත් පෙන්නනවා. කොහොම හරි සිංහලයන්ගෙන් ලැබෙන ඒ මසුරන් වටින ඔත්තුව මත එක් දහස් නවසිය තුනේ පෙබරවාරි දෙවෙනිදා බලන කොටුවට ඇතුල් වෙන අසවේදුට දකින්න ලැබෙන්නේ යකුන් නැටූ පිට්ටනියක් වගේ පාළුවට ගිහින් තියන බලන කොටුවයි. ඉතින් තවත් මොනවද කතා? බලන කොටුවේ පෘතුගාල යුද ජයග්‍රහණ කාහලය වාදනය කරවන අසවේදු එහි සිට මධුපැන් සාදයකුත් පවත්වනවා. ඒත් උන්නැහේ දවස් තුන හතරක් බලන කොටුවට වෙලා  බාල් නටන අතරේ විමලධර්මසූරිය රජතුමා බලන කොටුව වටා සිංහල සේනා රඳවනවා. පරංගීන්ට එළියට එන්න බැරි විදිහට.  පස්සෙයි අසවේදුට වැටහෙන්නේ රජතුමා මේ විදිහට පසු බැහැලා තියෙන්නේ යුද උපායක් විදිහට කියලා. මෙතනදී  බලන කොටුව වට කරගෙන ඉන්න සිංහල සේනා සහ පරංගීන් අතර යුද්දේ දී පරංගී ලේවලින් බලන කොටුවෙන් ගලා බසින දිය  පාරවල් පවා රතුපාට වුණාය කියලා කියනවා. මේ සටනින්  පෘතුගීසි භටයන් තුන්සියයකුත් කුලී හේවායන් විශාල පිරිසකුත් මිය ගිය පුවත රිබියරෝ කියන පෘතුගීසි කපිතාන් වරයා ගේ ඉතිහාස වාර්තාවකින්ම තහවුරු  වෙනවා. කොහොම හරි මේ විදිහට ගියොත් තමන්ටත් මේ බලන කොටුවේ දීම කෲර මරණයක් අත්පත් වෙන බව දැන ගත්තු වීර සිංහයෙක් වගේ කන්ද උඩරට ජයගන්න  ගිය අසවේදු නිවට සිඟාලයෙක් වගේ ආයිමත් මල්වානේ තමන්ගේ මන්දිරයට පසු  බසිනවා. නමුත් ඒ වෙන කොටත් එතෙක් මෝඩ නිවට , නියාලු පිරිසක් විදිහට අනික් පළාත්වල වැසියන් ගෙන් ආඩපාලි අහපු අහිංසක සියනෑ කෝරලේ වැසියන් අසවේදු පිළිගන්න මල්වානේ මාලිගාවේ ගස්වල  අපූරු සැරසිල්ලක් යොදලා  ඉවරයි. ඒ සැරසිල්ල සකස් කරලා තිබුණේ මාලිගාවෙ ආරක්ෂාවට රඳවලා හිටිය නිලධාරීන්ගේ සහ හේවායන්ගේ මිනී ඔළු වලින්. මේක දකින ඕනෑම කෙනෙකුගේ ඉහ මොළ රත් කරවන ත්‍රාස ජනක දර්ශනයක්.


මුළු රටටම බියෙන් සලිත කළ  මේ මහා ත්‍රස්තවාදියා සියනෑ කෝරලේ වැසියන්ගේ මේ හපන් කමින් මොන තරම්  භ්‍රාන්ත වුණා ද කිව්වොත් ඒ මොහොතෙම මල්වානෙ තමන්ගේ මාලිගාව අත හැරලා ගිහින් කෙළින්ම නතර වෙන්නේ ඒ වෙනකොට පෘතුගීසීන් යටතේ තිබුණු කොළඹ කොටුව ඇතුලේ. කොහොමද මෝඩ නිවට නියාලූ සියනෑ කෝරලේ ගැමියන්ගේ අහිංසක වැඩ.

Monday, May 12, 2014

’නන්ද’ හිමිවරුන් වැඩ සිටි නිසා නන්දාරාමය වුණු මණ්ඩාවල පන්සල - Mandawala Temple which named after Nandaramaya because it was the residence for Nanda Theros

නන්දාරාමය
එක්දහස් අටසිය අනූ නවයේ දෙසැම්බර් තිස් එක් වෙනිදා ලෝක විනාශයක් සිද්ධ වෙනවය කියන ආරංචියෙන් බයෙන් තැතිගත්තු මණ්ඩාවල වැසියෝ එදා දවසම ශීල සමාදානයෙන් ගත කරපු ‛මෙනේරිලන්ද’ කියන ඉඩම රුපියල් හතළිස් පහකට මිලදී ගත්තු ප්‍රවෘත්තිය අපි පහුගිය සතිවල දැනගත්තානේ. ඊට පස්සේ ඒ ඉඩමේ පන්සලක් හදවලා වැඩ වාසය කරවන්න හාමුදුරු නමක්’ හොයා ගන්න තමයි මණ්ඩාවල ගැමියන් එකතුවෙලා පොකුණුවිට විනයාලංකාරාමයට ගියේ. ඒ අනුරාධපුර රුවන් වැලි සෑය ප්‍රතිසංස්කරණය කරන්න දාඩිය මුගුරු හෙළමින් වෙහෙස මහන්සි වුණු බුරුම ජාතික යූ. විනයාලංකාර හිමියන් ගැන ඇතිවුණු පැහැදීම හින්දා. තමන් වහන්සේගේ ප්‍රධානත්වයෙන් ආරම්භ කෙරුණු පොකුණුවිට විනයාලංකාරාමයට අමතරව බුරුම පන්සල් නමින් ප්‍රසිද්ධියට පත්වුණු තවත් වෙහෙර විහාර දෙක තුනක්ම පහු කාලේ වෙනකොට අගනුවර සහ ඒ ආශ්‍රිතව ගොඩනැඟුණා. 

ඒ වගේම විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ගේ ශිෂ්‍ය රත්නයක් වුණු පස්සේ කාලෙක අපගේ ශාසනාම්බරයේ පුන් සඳක් විදිහට බැබලුණු රේරුකානේ චන්දවිමල මහා නායක හාමුදුරුවෝ එකොළොස් හැවිරිදි සාමණේර හිමිනමක් හැටියට 1908 අවුරුද්දේ ධර්ම අධ්‍යාපනය සඳහා බුරුම රටට වැඩම කළා. 

කොහොම නමුත් මෙනේරිලන්දේ පන්සලක් තනලා විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ව ඒකේ වැඩ වාසය කරවා ගන්න මණ්ඩාවල වැසියන් කරපු ඉල්ලීම උන්වහන්සේ එක් වරම ප්‍රතික්‍ෂේප කළෙත් නැහැ. 

‛‛හොඳයි එහෙම නම් අපි ඔය වැඩේ හෙමිහිට පටන් ගනිමු. මට ඔය පන්සලේ වැඩ වාසය කරන්න බැරි වුණාට මම මගේ ගෝල නමක්ව එවන්නම්කෝ’’ තමන් වහන්සේ බැහැදකින්න විනයාලංකාරාමයට පැමිණි මණ්ඩාවල පිරිසට විනයාලංකාර හාමුදුරුවෝ එහෙම කිව්වා. දැන් මණ්ඩාවල ගැමියන්ට හරිම සතුටුයි. 

ඒ වගේම ඒ පන්සලට යොදන්න අපූරු නමකුත් උන්වහන්සේ යෝජනා කළා. ඒ නම තමයි සුජන ඛන්තාරාමය, සත්පුරුෂයන් ගේ සිත් ගත්තු ආරමය කියන එක තමයි ඒකේ තේරුම. 

ඔය වෙනකොට විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ගේ ජ්‍යෙෂ්ඨ ශිෂ්‍ය රත්නයකුත් අපේ රටේ වැඩ වාසය කළා. විනයාලංකාර හාමුදුරුවෝ වගේම සුපේක්‍ෂල ශික්ෂාකාමී දිවි පෙවෙතක් ගත කරපු උන්වහන්සේ ගේ නම ‛නන්දග්‍රාහී’, බුරුම ජාතික වුණත් සිංහලයෙන් බණ කීමේ අපූරු හැකියාවක් තිබුණු මේ හාමුදුරුවන් ඒ කාලේ රටපුරාම ප්‍රසිද්ධ වුණේ තල්ගස්මොටේ හාමුදුරුවෝ නමින්. 

කොහොම හරි සුජන ඛන්තාරාමය නමින් ආරම්භ වුණු මේ මණ්ඩාවල අලුත් පන්සල භාර වුණේ ඒ නන්දග්‍රාහී හාමුදුරුවන්ට. පන්සලේ ආරම්භයේ දීම වගේ ඒ ගම්වලින් තෝරා ගත් කුල දරුවන් එකොළොස් දෙනෙක් පැවිදි බිමට පත් වුණා. ඒ නන්දග්‍රාහී හාමුදුරුවන්ගේ උපධ්‍යායකත්වයෙන්. ඒ සාමනේරවරුන්ගේ විශේෂත්වය තමයි හැම සාමණේර නමකගේම නම අගට ‛නන්ද’ කියලා කොටසකුත් තිබීම, ඒ කියන්නේ බුද්ධානන්ද, මේධානන්ද, සීලානන්ද, සද්ධානන්ද වගේ. 

ඔය කාලේ වෙනකොට වැඩිදුර ධර්ම අධ්‍යාපනය සඳහා බුරුම රටට වැඩම කරපු රේරුකානේ චන්දවිමල සාමණේර හිමියනුත්  1917 අවුරුද්දේ දී උපසම්පදා සම්පන්න හිමි නමක් හැටියට ආයිමත් ලංකාවට වැඩම කරලා හිටියා. ඒ වගේම බුරුම ජාතික විනයාලංකාර හාමුදුරුවන් ගෙන් ආරම්භ වුණු මේ ශිෂ්‍ය පරපුර ස්වේජින් නිකාය හැටියටත් ප්‍රසිද්ධ වුණා. මේ නව නිකාය නිසා මේ කාලය වෙනකොට මොන තරම් ශාසන ප්‍රබෝධයක් ඇතිවෙලා තිබුණ ද කිව්වොත් ඒ වෙනකොට වෙනත් නිකායන්වල පැවිදි වෙලා හිටපු තරුණ හාමුදුරුවරු නැවතත් මේ නව නිකායේ පැවිදි බව ලබන්නත් පුරුදු වෙලා හිටියා. අරංගල සිරිධම්ම කියන්නේ කලින් ඒ විදිහට වෙන නිකායක මහණ වෙලා පස්සේ ස්වේජින් නිකායට ඇතුල් වුණු හිමිනමක්. ඒ වෙනකොට බුරුම රටට වැඩම කරලා ගැඹුරු ධර්ම අධ්‍යාපනයක් ලබාගෙන මව්බිමට වැඩම කරලා හිටපු අරංගල සිරිධම්ම හාමුදුරුවෝ සුවිසල් ජනප්‍රසාදයකටත් පත් වෙලා හිටියා. සිරිධම්ම හිමියන්ට, කොහොම හරි පහුවෙනකොට සිරිධම්ම හාමුදුරුවන් වරින් වර ගිලන් වුණු හින්දා නන්දාරාමයේ අධිපති පදවිය දෙවිනුවර ඥානාවාස සහ උඩුවේ විමලරංසි කියන හාමුදුරුවරුන්ට පැවරෙනවා. මේ අතර නන්දාරාම විහාරස්ථානයේ මහණ වී වැඩ සිටිය ‛නන්ද’ නමින් හැඳින්වුණු හාමුදුරුවරුන් අතුරින් මණ්ඩාවල සද්ධානන්ද හාමුදුරුවෝ ධර්ම විනය ධර මහා පඬි රුවනක් විදිහට කැපී පෙනෙන්න පටන් ගත්තා. ඒ වගේම තමන් වහන්සේ සතු ධර්ම ඥානය ලෝකයට දායාද කරවීම පිණිස 1959 අවුරුද්දේ උන්වහන්සේ ඒ විහාරස්ථාන භූමියේම ශ්‍රී නන්දාරාම පිරුවන ආරම්භ කළා. ඒ ඊට අවුරුදු පනස් තුනකට කලින් කජු වැටියේ පෑලිස් සිංඤ්ඤෝ ගේ අකුරු මඩුව තිබුණු තැනමයි. මේ අතර රූපසිංහ ජයවර්ධන මුහන්දිරම් රුවිතන් පෙරේරා ගම් සැරියන් රාළහාමිගේ ඉඩමේ පරම විඥානාර්ථ බෞද්ධ සමාගමේ පාසලක් හැටියට ස්ථාපිත වුණු ඒ අකුරු මඩුව පස්සේ මණ්ඩාවල නගරයට නොදුරු වෙනත් ස්ථානයකට රැගෙන ගියා. ඒක තමයි අද මණ්ඩාවල මහා විද්‍යාලය නමින් හැඳින්වෙන්නේ. ඉතින් මදැයි ලෝක විනාශයක් හින්දා මණ්ඩාවල ගැමියන්ට අත්වුණු සෙත ශාන්තිය ෟ සියනෑ කෝරලේ ගැමියන් කරපු අපූරු හපන් කමක් ගැන ලබන සතියේ කතා කරමු. 

Tuesday, May 6, 2014

මණ්ඩාවල වැසියන්ට අනුරපුරදී හමු වූ අපූරු හිමි නම - The Strange Buddhist Monk Encountered by Mandawala Villagers at Anuradhapura

එක්දහස් අටසිය අනූ නවය අවුරුද්දේ ලෝක විනාශය සිද්ද වෙනවා කියලා පැතිරුණු ආරංචියකින් බය වුණු සියනෑ කෝරලේ මණ්ඩාවල, අනුරාගොඩ, වෙරළුගම්පල කියන ගම් තුනේ වැසියෝ සේරම වැඩකටයුතු අතහැරලා එදා මෙනේරිලන්ද කියන ඉඩමට වෙලා සිල් සමාදන් වුණු කතාව ඔය කාටත් මතක ඇතිනේ. ඒ වගේම ඒ ආරංචියේ හැටියට එදා ලෝක විනාශය සිද්ද නොවුණු හින්දා සතුටින් ඉපිලී ගිය ඒ ගැමියෝ පන්සලක් හදන්න කියලා රුපියල් හතළිස් පහකට ඒ ඉඩමින් කොටසක් මිලට ගත්තු හැටිත් මං කීවා, මතකයිනේ. නමුත් මුලදී පන්සලක් විදිහට පුංචි පොල් අතු මඩුවක් හදාගෙන ඒකේ හාමුදුරු නමක් ස්ථිරව නතර කරගන්න ගම්මු කීප සැරයක්ම උත්සාහ කළත් ඒක සාර්ථක වුණේ නැහැ. 

නමුත් ඔය කාලය වෙනකොට ශ්‍රීමත් හෙන්රි ස්ටීල් ඕල්කට්තුමන්ගේ ලංකාගමනය හින්දා රටපුරා නව ජාතික, ශාසනික ප්‍රබෝධයක් ඇතිවෙලා තිබුණා. ඉංග්‍රීසීන් රටපුරා ව්‍යාප්ත කරමින් තිබුණු බටහිරට ගැති මිෂනාරී අධ්‍යාපනයට ඉඳුරාම වෙනස් ජාතික ආගමික වශයෙන් ශ්‍රී ලංකාවට අනන්‍ය වූ නව අධ්‍යාපන ප්‍රබෝධයක් ඒ වෙනකොට රට පුරා පැතිරෙමින් තිබුණ. ඒ ප්‍රබෝධයට මුල් වී ක්‍රියාකළේ ඕල්කට් තුමාගේ ප්‍රධානත්වයෙන් ඇරඹුණු ‛බී.ටී.ඇස්. එක’ කියලා ගැමියන් අතරේ ප්‍රසිද්ධ වුණු ‛පරම විඥානාර්ථ බෞද්ධ සංගමය’. ඔය කාලේ වෙන කොට මේ නව ජාතික සාමාජික පුනර්ජීවනය මගින් කොළඹ ආනන්ද, මහනුවර ධර්මරාජ, ගාල්ලේ මහින්ද වැනි දේශීයත්වයට මුල් තැන දෙන ප්‍රධාන පාසල් පවා පටන් අරන් තිබුණා. 

විසි වෙනි සියවසේ ආරම්භය වෙන කොට රටපුරාම පැතිරිලා තිබුණු මේ නව අධ්‍යාපන ප්‍රබෝධය කොහොම හරි මණ්ඩාවල ගැමියන්ටත් දැනිලා තිබුණා. ඒ හින්දම මණ්ඩාවල තරුණයන්ටත් හෝඩිපොත කියාදීමේ වැඩපිළිවෙළක් ගැන ගැමියන් හිතන්නට වුණා. මොකද ඒ වෙනකොට මණ්ඩාවල සහ ඒ අවට ගම්මුන් ගේ අධ්‍යාපන මට්ටම හොඳටම දුර්වලයි. ඔය කාලේ මණ්ඩාවල හිටපු ලොකුම උගතා තමයි කජුවැටියේ පීරිස් සිඤ්ඤෝ. එතුමා සිංහල හයවැනි කැලෑසිය දක්වා ඉගෙන ගත්තු උගතෙක්. ඒ කාලේ සිංහල අධ්‍යාපනයේදී කැලෑසිය කියලා හැඳින්වුණේ පන්තිය කියන එක. ක්ලාස් කියන ඉංගිරිසි වචනේ තමයි සිංහලෙන් කැලෑසිය වුණේ. පස්සේ තමයි ඒවා හඳුන්වන්න ඔය පන්තිය, ශ්‍රේණිය, වසර වගේ අළුත් වචන එකතු වුණේ. 

කොහොම හරි කජුවැටියේ පීරිස් සිංඤ්ඤෝ ගුරුතුමා ගේ මේ පාසල හැඳින්වුණේ ‛අකුරු මඩුව’ කියලා මේ අකුරු මඩුව ආරම්භ වුණේ මෙනේරිලන්දේ තියන පන්සලක් සඳහා වෙන්කරපු ඉඩමේ. පන්සලක් බැරි නම් මෙතන පාසලක් හරි පටන් ගන්න මණ්ඩාවල ගැමියන් හිතපු එක නම් විශිෂ්ටයි. කොහොම හරි මේ අකුරු මඩුවට ආවේ දැන් පාසල්වල පළමුවෙනි ශ්‍රේණියට ඇතුල් වෙනවා වගේ පුංචි කිරි සප්පයෝ එහෙම නෙවෙයි. හොඳට කර දඬු උස්වෙලා දැලි රැවුල් ආපු පංකාදු පහේ ඉලන්දාරි. 

අපේ රටේ උතුරු දිග දුම්රිය මාර්ගය එක්දහස් නවසිය තුනේ නොවැම්බර් පළමුවෙනිදා වෙන කොට අනරාධපුරය දක්වාම දීර්ඝ කරලා තිබුණා. මේ හින්දා බණ කතා, රජකතාවලින් අහලා විතරක් තිබුණු අනුරාධපුරට වන්දනාවේ යන්න හීන මවපු සියනෑ කෝරලයේ ගැමියන්ට මේක හතර මහා නිධානයක් පහළ වුණා වගේ වැඩක්. අනුරාධපුරේට දුම්රිය ගමන පටන් ගත්තාට පස්සේ මණ්ඩාවල ඇතුළු සියනෑ කෝරලයේ ගැමියෝ මොකද කළේ ආහාරපාන, ඉවුම් පිහුම් කළමනා, ඇඳුම් කැඩුම් වගේ ගමන් උපකරණ සේරම පටවා ගෙන බර කරත්ත සහ බර බාගවලින් ඒ කාලේ ‛හෙනරත්ගොඩ’ නමින් හැඳින්වුණු ගම්පහ දුම්රිය පළට සේන්දු වුණා. එතැන ඉඳලා ඒ අය අනුරාධපුරේට ගියේ යකඩ යකා ගේ පිහිටෙන්. 
කොහොම හරි මේ කාලේ වෙනකොට අනුරාධපුර රුවන්වැලි සෑ ප්‍රතිසංස්කරණ සමිතිය මගින් රුවන්වැලි සෑ දාගැබේ ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතු අරඹලා තිබුණා. වන්දනාකාරයොත් ඒකට මිල මුදලින් වගේම කායික ශ්‍රමයෙනුත් සෑහෙන්න දායක වුණා. ඔය විදිහට අනුරාධපුර අටමස්ථානය වැඳ ගන්න ගමන් රුවන්වැලි සෑ දාගැබේ ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතුවලට කායික ශ්‍රමයෙන් දායක වෙන්න හිතාගෙන අනුරාධපුර වන්දනාවේ ගිය මණ්ඩාවල පැත්තේ ගැමියන් පිරිසකට රුවන්වැලි සෑ මළුමේදී එක් සුවිශේෂ අමුත්තෙක් මුණ ගැහුණා. ඒ බුරුම ජාතික හාමුදුරු නමක්. හැබැයි ඒ හාමුදුරුවොත් රුවන්වැලි සෑ ප්‍රතිසංස්කරණ කටයුතුවලදී දහඩිය මුගුරු හෙළමින් නොසෑහෙන්න මහන්සි වෙන හැටි දැක්ක මණ්ඩාවල වන්දනා නඩය පුදුම වුණා. ඒ වගේමයි උන් වහන්සේ ගැන ඇතිවුණු පැහැදීමත්. 

රුවන්වැලිසෑය ප්‍රතිසංස්කරණයට පෙර


රුවන්වැලිසෑය ප්‍රතිසංස්කරණයට පෙර

බුරුම හාමුදුරුවන්ගේ මේ අධිශ්ඨානය, උත්සාහය කැපවීම දැක්ක මණ්ඩාවල වැසියෝ උන්වහන්සේව මෙනේරිලන්දට වැඩම කරවා ගත්තොත් නම් අහල ගම් හතකටම වශාල සෙතක් ශාන්තියක් වෙන බව හොඳාකාරව තේරුම් ගත්තා. ඊට පස්සේ මේ වන්දනා නඩය හාමුදුරුවන්ට බොහොම ගෞරවයෙන් තමන්ගේ ගමේ වැඩවාසය කරන්න ආරාධනා කළා. 

‛‛ආරාධනාව නම් බොහොම අගෙයි. ඒත් මම ලංකාවට වැඩම කළේ වන්දනා ගමනකට නොවැ. දැන් මෙතනින් සිරිපාදෙට වැඩම කරලා ආපහු ගම රටට යන්න කොලොම්තොටින් නැව් නගින්නයි මගේ කල්පනාව.’’ ඒ බුරුම හාමුදුරුවෝ එහෙම කිව්වා. උන්වහන්සේගේ නම තමයි යූ. විනයාලංකාර. 


බුරුම ජාතික යූ. විනයාලංකාර නාහිමි

කොහොම හරි ඉතින් අපේ වන්දනා නඩෙත් අනුරාධපුරේ අටමස්ථාන වන්දනා කරගෙන කිසිම දුකක් කරදරයක් නැතුව ආපහු මණ්ඩාවලටම සේන්දු වුණාය කියමුකෝ. 

ඒ වගේම අර බුරුම ජාතික විනයාලංකාර හාමුදුරුවොත් අනුරාධපුරයේ ඉඳලා ශ්‍රීපාදස්ථානයට වැඩම කරලා ශ්‍රී පාදයත් වන්දනාමාන කරගෙන රත්නපුර පානදුර පාර ඔස්සේ පාගමනින් කොළඹට වැඩම කරමින් හිටියා. ඔය අතරේ හොරණ කිට්ටුව තියන කුළුපණ කන්ද කියන පර්වතය දැකලා දවසක් හමාරක් විතර විවේක සුවයෙන් පසුවෙන්න හිතාගෙන උන්වහන්සේ ඒකේ නතර වුණා. ඒත් එක්කම බුරුම රටින් ලංකාවට වැඩම කරපු හාමුදුරු නමක් කුළුපණ කන්දේ වැඩ ඉන්නවා කියන ආරංචිය ගම පුරාම පැතිරුණා. මුළු ගම්මානෙම ඉන්න මිනිස්සු මොකද කරන්නේ, දාන මාන පිළියෙල කරයෙල කරගෙන උන්වහන්සේව බැහැදකින්න ආවා. එක දිගටම ගලා ගෙන මේ ජන ගංගාව හින්දා විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ට කුළුපණ කන්දෙන් පිටතට එක අඩියක් වත් වඩින්න ඉඩක් ලැබුණේ නෑ. ඒ වගේම ගම්මු හැමෝම විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ගෙන් එකම ඉල්ලීමක් කළා. ඒ තමයි අනේ හාමුදුරුවනේ දැන් ඔබ වහන්සේ වගේ හාමුදුරුවරු හරිම අඩුයි. ඒ හින්දා අපිට අනුකම්පා කරලා මේ ගමේ දිගටම වැඩ වාසය කරගෙන අපිට බණක් දහමක් කියලා දෙන්න කියලා. ගම්වැසියන්ගේ මේ පෙරැත්තය කායිතරම් බලවත් වුණාද කියනවා නම් ආපහු තමන් වහන්සේ ගේ උපන් රට වුණු බුරුමයට වඩින ගමන ගැන නැවත හිතන්න විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ට සිද්ද වුණා. ඔය අතරේ වැලිගම්පිටියේ බී.එල්. ගුණවර්ධන අප්පුහාමි කියන දාන පති ප්‍රභූවරයා ඉතසිතින්ම කැමති වුණා, තමන් සතු ඉඩමක විනයාලංකාර හාමුදුරුවන් සඳහා අරාමයක් තනවලා දෙන්නා. 
පොකුණුවිට විනයාලංකාරාමය

ඩී.එල්. ගුණවර්ධන අප්පුහාමි ප්‍රමුඛ හොරණ බෞද්ධ ජනතාව එක්ව තැනූ විහාරස්ථානය තමයි හොරණ පොකුණුවිට විනයාලංකාරාමය. කොහොම නමුත් විනයාලංකාර හාමුදුරුවෝ ධර්මධර විනයධර වගේම බොහොම ක්‍රියාශීලී හිමිනමක් නේ. ඒ අනුව උන්වහන්සේ විහාරස්ථානය ඉදිකළ අළුතම වගේ තමන් වහන්සේගේ උපාධ්‍යායකත්වය යටතේ 1906 වසරේ කුල දරුවන් විසිහත් දෙනෙක්ම පැවිදි කර ගත්තා. ඉන් එක් ශිෂ්‍ය හිමිනමක් තමයි පසුගිය කාලයේ අපවත් වී වදාළ අතිපූජ්‍ය රේරුකානේ චන්දවිමල නා හිමිපාණෝ. 

රේරුකානේ චන්දවිමල නාහිමි


විනයාලංකාර හිමියන්ගේ මේ ශාසනික සේවය අපේ රට තුළ මොන තරම්  ප්‍රබල විදිහට ක්‍රියාත්මක වුණාද කියනවා නම් වසර කිහිපයක් තුළ උන්වහන්සේ ගේ ශිෂ්‍ය පරපුරට සමාජයේ ඉහළම පිළිගැනීමක් ලැබුණා. ‛අලි දෙන්නා පන්සල‛ නමින් ප්‍රසිද්ධ දෙමටගොඩ මහ විශුද්ධාරාමය සහ බුරුම පන්සල නමින් ප්‍රකට මකුටාරාමය උන්වහන්සේ ගේ ශිෂ්‍ය පරපුර වැඩවෙසෙන විහාර අතරින් දෙකක්. කොහොම හරි එදා අනුරාධපුරයේ දී තමන්ට මුණ ගැසුණු බුරුම ජාතික හාමුදුරුවන් ගේ මේ උතුම් ශාසනික මෙහෙවර ගැන මේ වෙනකොට මණ්ඩාවල ගැමියන්ටත් දැන ගන්න ලැබුණා. ඒ හින්දා කොහොම හරි උන්වහන්සේව මෙනේරිලන්දට වැඩම කරවලා එතැන විහාරස්ථානයක් තනවන්නයි කාගේත් එකම අරමුණ වුණේ. ඊට පස්සේ මණ්ඩාවල වැසියන් මොකද කරන්නේ නැකත් ඇදුරෙක් ලවා හොඳ වෙලාවක් එහෙමත් බලාගෙන විනයාලංකාර හාමුදුරුවන්ව බැහැ දකින්න පොකුණුවිටටත් ගියා කියමුකෝ. 

ඒ වගේම මේ වෙනකොට මෙනේරිලන්දේ තිබුණු කජුවැටියේ පීරිස් සිඤ්ඤෝගේ අකුරු මඩුවත් සෑහෙන ප්‍රගතියකට ලක්වෙලා තිබුණා. ඒ කාලයේ මණ්ඩාවල විසූ ප්‍රභූවරයෙක් වුණු රූපසිංහ ජයවර්ධන මුහන්දිරම් රුවිතන් පෙරේරා හෙවත් ගම් සැරියන් රාළාහාමි ගේ අනුග්‍රහය යටතේ ඒ අකුරු මඩුව එතුමන් සතු ඉඩමකට ගෙන ගිහින් බී.ටී.ඇස්. පාසලක් බවට පත් කර ගෙන තිබුණා. ඒ හින්දා මේ කාලේ වෙනකොට මෙනේරිලන්දේ අකුරු මඩුව කරපු ගොඩනැගිල්ලත් නැවතත් පාළුවට ගිහිල්ලයි තිබුණේ. 

මේ කතාවේ ඉතුරු කොටසත් හරිම රසවත්. ඒක අපි ලබන සතියේ දැන ගනිමු